Świeccy karmelici bosi, wraz z zakonnikami i mniszkami, uczestniczą w jednym charyzmacie karmelitańskim. Jest to rodzina zakonna obdarzona tymi samymi dobrami duchowymi, tym samym powołaniem do świętości i z tą samą misją apostolską. Realizacja charyzmatu i sposób jego przeżywania są natomiast odmienne dla każdej gałęzi zakonu. Karmelita świecki przeżywa go zgodnie ze swoim szczególnym stanem życia.
Można wyodrębnić kilka elementów, które są charakterystyczne dla duchowości karmelitańskiej i określają charyzmat, czyli ten szczególny rys naszej rodziny zakonnej. Są to:
Modlitwa wewnętrzna w wymiarze osobistym i wspólnotowym. Obejmuje ona medytację słowa Bożego, Liturgię godzin oraz Eucharystię. Św. Teresa od Jezusa określa modlitwę jako międzyosobową więź, jako relację przyjaźni człowieka z Bogiem, która powinna rozciągać się na całe ludzkie życie i promieniować także na nasz stosunek do innych.
Wymiar pustelniczy, czyli dowartościowanie milczenia oraz praktykowanie ascezy. One tworzą klimat sprzyjający życiu modlitwy.
Duch eliański, wyrażający się w ciągłym przebywaniu w obecności umiłowanego Boga, zasłuchaniu w Jego słowa i gotowości walki o Jego chwałę, na wzór proroka Eliasza, uważanego za duchowego ojca i inspiratora zakonu karmelitańskiego.
Maryjność, wyrażająca się między innymi w pełnej nazwie zakonu: Bracia Najświętszej Maryi Panny z Góry Karmel. Karmelita ma żyć na wzór Maryi w oddaniu Jezusowi i naśladować Jej cnoty, zwłaszcza takie jak: słuchanie i rozważanie w sercu słowa Bożego, ochotna odpowiedź na to słowo, a także wierność radom ewangelicznym i życie cnotami teologalnymi (wiary, nadziei i miłości).
Chrystocentryzm, czyli ukierunkowanie na osobę Jezusa Chrystusa i postawienie Go w centrum swojej duchowości. Chrystocentryzm mocno wybrzmiewa w doświadczeniu św. Teresy do Jezusa, która podkreśla konieczność skupienia modlitwy na człowieczeństwie Jezusa Chrystusa. On jest bowiem żywą księgą, w której poznaje się prawdę o Bogu i człowieku.
Wymiar eklezjalny (kościelny) i apostolski, czyli modlitwa za Kościół i w Kościele oraz współodczuwanie z Kościołem. To niezwykle ważne zadanie wszystkich duchowych synów i córek św. Teresy od Jezusa. Związek z Kościołem powinien wyrażać się również w konkretnej działalności apostolskiej poprzez słowa i czyny, właściwe danej wspólnocie zakonnej czy osobom świeckim żyjącym tym charyzmatem. Charakterystycznym polem zaangażowania karmelitańskiego jest apostolstwo życia duchowego i modlitwy poprzez rozpowszechnianie informacji na jego temat, tworzenie grup modlitwy, uczestnictwo w rekolekcjach, a nade wszystko poprzez świadectwo życia.
Charyzmat karmelitański można ukazać jeszcze w nieco inny sposób, wyszczególniając kilka elementów, które są charakterystyczne dla duchowości karmelitańskiej:
Szczególna wrażliwość na miłość Boga. Nasze zaangażowanie w sprawy świata nie powinno stanowić przeszkody w zbliżaniu się do Boga, lecz powinno być drogą do bycia bliżej Boga, do życia Nim i w Nim.
Pielęgnowanie modlitwy kontemplacyjnej. Modlitwa to fundament duchowości karmelitańskiej. Jesteśmy wezwani do nieustannego pogłębiania relacji z Bogiem przez wierność modlitwie wewnętrznej.
Konsekwentna asceza i wyrzeczenie, czyli droga do wewnętrznej wolności. Polega na roztropnym korzystaniu z dóbr doczesnych, nie uleganiu konsumizmowi, rywalizacji w posiadaniu i modom, a także na gotowości do radosnego wyrzeczenia, ofiar duchowych i miłosierdziu.
Wspaniałomyślna miłość bratersko-siostrzana, czyli życie w braterstwie, wrażliwość na potrzeby innych, zainteresowanie drugim człowiekiem, cierpliwość, pielęgnowanie więzi wspólnotowych.
Zapał apostolski, wypływający z autentycznej modlitwy, skutkujący zaangażowaniem w sprawy społeczne, kulturę, naukę, politykę, życie rodzinne i wiele innych obszarów wymagających przepajania duchem Ewangelii.
Zażyłość z Maryją. W życiu karmelity świeckiego w sposób szczególny jest obecna Najświętsza Maryja Panna, przede wszystkim jako przykład wierności w słuchaniu i w służbie Panu.